• Trafność wyników
• Tytuł
• Typ zasobu
• Źródło pochodzenia
• Data

Michał Anioł II (artykuł)

Michał Anioł Buonarroti zdominował swą epokę. Ale rychło znalazł się ktoś, kto odrzucił jego dziedzictwo. I też miał na imię Michał Anioł. Caravaggio. Krając poprzednią koszulkę, nadmieniłem (oj, chyba zasugerowałem, co i lepiej), że wielkim motorem malarstwa barokowego był północny duet …

Sieroce serca (artykuł)

Na studiach historii sztuki na Uniwersytecie Aleksandryjskim (to prawidłowa nazwa, nie wiedzieć czemu zniesiona) w Warszawie nauczyłem się dużo, a nawet bardzo dużo. Niekoniecznie dlatego, że naszą kadrę instytutową charakteryzowały jakieś dzikie pasje pedagogiczne, bo co to, to nie – …

Dwaj panowie B. (artykuł)

Byli już dwaj panowie R., teraz przyszła kolej na dwóch panów B. Kto wie, może będzie w przyszłości pan C.C., ale na pewno nie pani C.C. Nie będę pisał o Claudii Cardinale. Zasadniczo miasto zakłada się raz a dobrze, jak choćby …

O ludziach i paralaksach (artykuł)

Mam wrażenie, że w sprawie tworów artystycznych powstałych przed XIX w. na ziemiach, które uważamy za polskie, istnieją dwa tropy terminologicznie: jeden z nich wychodzi z tezy, iż jest to sztuka polska, drugi – że jest to sztuka w Polsce, …

Paulina i Prozerpina (artykuł)

Słowo „galeria” – chyba zawsze niejednoznaczne (skądinąd, znał kto kiedy jakieś jednoznaczne słowo?) – wciąż nabiera nowych znaczeń. I to nabiera – że tak powiem – burtami, skoro na jednym ze sklepów zauważyłem szyld: Galeria Wypieków. No, ale tak to …

Czerwona galeria (artykuł)

Wynalazcą malarstwa abstrakcyjnego był zapewne pewien duński malarz, przyjaciel Sørena Kierkegaarda. Obraz ten nazywa się „Żydzi przechodzący Morze Czerwone” i jest pierwszym nabytkiem galerii czerwonych obrazów, którą zaczynamy gromadzić dla zorientowania się w wartości gatunkowych podziałów malarstwa. „Koszulka Dejaniry” – Czerwona …

Zamach w Vaux, czyli o przyprawianiu gęby (artykuł)

Kilka razy pisałem pod tym nagłówkiem o d’Artagnanie, ale to przecież najsłynniejszy bohater epoki baroku, co więcej, ten facet nie zawodził nigdy. W ostatnich felietonach jakoś nie mogę odczepić się od trzech, a właściwie czterech muszkieterów, najbardziej popularnych bohaterów barokowego świata. …

Bania i Waza (artykuł)

Trudno uwierzyć, lecz notoryczne pijaństwo, dziś u nas niezmiernie rzadkie, było poważnym problemem dla barokowych elit. Jak wszyscy wiedzą, zawsze były sobie dwa baroki. Odrywając się na jeden felieton od sztywnej historii sztuki, mogę powiedzieć, że w ojczyźnie naszej, Polsce, był …

Na zaczarowanej wyspie (artykuł)

Przepadam za Molierem, a już byłbym w siódmym niebie, gdybym mógł obejrzeć „Świętoszka” na zaczarowanej …

O prostocie (artykuł)

Pewni ludzie (w tym sensie, że niektórzy, a nie zaufani) twierdzą, że śp. barok był stylem – że się tak wyrażę – wszechogarniającym. Rzecz jasna, nie oznacza to, że ogarniał również obyczaje miłosne wsi podhalańskiej (wsi spokojna, wsi wesoła…), gdyż …

Kopuły, kopułki i fidrygałki (artykuł)

Będzie trochę o kopułach, bo też barok to chyba najbardziej kopulasty ze wszystkich stylów. Jakkolwiek najsłynniejsza kopuła – florencki twór genialnego Filippa Brunelleschiego – jest niewątpliwie renesansowa. Ba, to symbol architektury quattrocenta. Każdy, kto kiedykolwiek patrzył na Rzym z wysoka …

Krzywe jest proste (artykuł)

Walka między gotykiem a barokiem wrzała na całym kontynencie, też w Polsce. Rzekomo było to starcie tego, co proste, z tym, co krzywe. Ale przecież wiemy, że Bóg pisze krzywo po liniach prostych. Przy odrobinie historycznej wyobraźni można sobie przedstawić dzieje …

Sen o szpadzie (artykuł)

Z lektury „Trylogii” nieśmiertelnego Henryka Sienkiewicza nieodbicie wynika, że głównym zajęciem barokowej szlachty w Polsce było pojedynkowanie się, zwłaszcza na broń białą. W sztuce fechtunku (właściwie nie sztuce, lecz co najwyżej rzemiośle) celować miała zwłaszcza szlachta ruska, która w osobie …

Czerwony koń, czerwony koń (artykuł)

W tych felietonach bawiliśmy głównie w Rzymie, co nie dziwota, boć tam począł się barok i tam bije jego serce, przynajmniej jeśli chodzi o architekturę. Ale prędzej czy później trzeba zrobić sobie wakacje od Rzymu, przenieść się gdzie indziej – …

Królowie i ambulatoria (artykuł)

Dzięki cudownym własnościom krwi królewskiej Luwr i Wersal to nic innego jak wielkie przychodnie. W sumie każdy budynek, który aspiruje do miana dzieła sztuki, ma jakieś znaczeniowe centrum, jakieś serce, czerwone czy czarne, dziś znawcy problematyki komputerowej powiedzieli by: silnik. Tylko …

I bum! (artykuł)

W złą pogodę każdy współczujący człowiek z przyjemnością okryłby rzymski posąg Marka Aureliusza płaszczem. A my możemy – księcia Józefa. „Entrata” – to słowo zdaje się coraz bardziej przyciągać uwagę tłumów, również za moim, pardon, wstawiennictwem. Oznacza ono (oczywiście w przybliżeniu, …

Zimno, bo zima (artykuł)

Barok, którym zajmujemy się tutaj z ramienia muzeum, jest – zwłaszcza jeśli chodzi o malarstwo – rozpoznawany jako styl „gorący”. Jeśli kogoś razi ten termin termiczny (terminus termicus), tego upewniam, że ma on mniej więcej tę samą moc objaśniającą, co …

My Magnificent Five (artykuł)

Wychodząc naprzeciw tłumnym żądaniom naszego społeczeństwa, postanowiłem wreszcie ujawnić moje gusta. Oto moja pierwsza piątka barokowych arcydzieł. Święta, święta i po świętach – w sumie nie było tak źle. Jednakże już idzie na nas coś o wiele okropniejszego, tzn. nowy rok. …

Keine ficki, ficki today (artykuł)

Tak to już jest, że w sztuce, zwłaszcza malarskiej, liczy się nie tylko „soul” – jest również „body”. Co prawda, nie może być go za dużo, bo sztuka może stracić swoje uduchowiające funkcje. Zdaje mi się – nie wiem, czy ktokolwiek …

Cherchez la femme! (artykuł)

Byłoby świństwem graniczącym z barbarzyństwem, aby ten barokizujący felieton wywikłał się z obowiązku oddania czci najwspanialszej powieści opisującej barokowe czasy – „Trzem muszkieterom” Alexandra Dumasa. Szczególnie że nie tak dawno prochy tego geniusza spoczęły tam, gdzie dawno spoczywać powinny – …

Nos (artykuł)

Rzecz naturalna, że jakaś tam przygarść moich „barokowych” felietonów traktuje o Francji, gdyż kraj ten w pewnej chwili …

Kawaler komplementu (artykuł)

Wielki artysta Gianlorenzo Bernini był nie mniejszym …

Nie warkocz, Bereniko (artykuł)

Jakiś czas temu wilanowskie muzeum wydało miłą książeczkę. Dominika Walawender-Musz i Artur Janda opisują w niej „Mysterium Cosmograficum …

Drużyna się nie zagina (artykuł)

Z okazji mistrzostw Europy w futbolu naród nasz prawowierny ogarnęła czasowa wariacja. Mnie też (...). Ułóżmy więc barokową …

Baba I: broda neapolitańska (artykuł)

Hiszpan Jusepe de Ribera namalował dziwną babę, my mamy babę polską, drożdżową i jest ona o wiele smaczniejsza. Niech tu trochę będzie o babach, choć po prawdzie trudno w naszej epoce znaleźć nadmierną liczbę geniuszek (dobrze mówię po nowemu, co nie?) …

Prawdziwy wandalizm (artykuł)

Wielu polskich kronikarzy od dawna uważało, że Polacy mają wandalskie korzenie. Ja tam nie chcę być Wandalem, ale …

Scena balkonowa (artykuł)

Nic na to nie poradzę, ale uwielbiam muzea, to dla mnie zawsze najciekawsza część miasta, bo też stosunkowo …

W imię boże (artykuł)

Niektórzy mówią, że barok był prosty, inni zaś, że zawiły. W sumie diabli wiedzą. Dla pewności opowiedzmy więc pewną barokową historię. Epoka baroku, odmiennie od poprzedniej, renesansowej (zwłaszcza że na epokę Odrodzenie nieco za krótkie), ma opinię strasznie sfanatyzowanej religijnie. Może …

Gesta Dei per Francos (artykuł)

Tytuł może być dziwaczny, bo pochodzący z czasu wypraw krzyżowych, jednakże na początku XVII wieku, podobnie jak podczas oblężenia Antiochii, Francuzów uratowała Opatrzność… Jeden z moich znajomych napisał był w pewnym piśmie dobry tekst o misiach, np. Colargolu, Paddingtonie, etc., etc. …

Dudy w miech (artykuł)

Górna Szkocja może i nie jest ojczyzną baroku, lecz przypuszczam, że jest on mocno zakorzeniony w rodzimej …

Nieznana noga Katarzyny (artykuł)

Jak się dobrze przyjrzeć spod galimatiasu kolorów i konturów Frenhofera z „Nieznanego arcydzieła” Balzaca wystaje kobieca noga. I …

Pierwszy koncert w Pacunelach (artykuł)

Około połowy XVII wieku wiedza o kulturze i sztuce była słabo rozpowszechniona w drobnych miejscowościach na Litwie. Przynajmniej …